Alles Klein Tips

Dit is een eerste aanzet, mogelijk nog niet uitgebreid genoeg. Dus aarzel niet te vragen of aanvulllingen door te geven om elkaar te helpen met deze leuke hobby.

Over weinig onderwerpen worden zoveel vragen gesteld als over de aanleg van elektra. Er valt ook heel wat over te vertellen. Maar uiteindelijk is niets zo leuk als het brandende licht in je eigen poppenhuis!

Allereerst wat vooroordelen uit de weg ruimen

"Dat kan ik niet, ik weet niets van elektra, elektra is eng." Zomaar wat kreten die ik wekelijks hoor. Welnee, met enige uitleg kun je alles zelf. Er zijn systemen ontwikkeld speciaal voor de hobbyist(e) waarbij je zelfs geen kennis hoeft te hebben van elektra. En eng is het alleen als je niet veilig werkt, dus zonder enige uitleg direct maar van alles aan elkaar koppelt. Want ja, brand kan voorkomen in je poppenhuis! En dat wil niemand natuurlijk. Met enige oplettendheid kun je dat voorkomen.

Basiskennis poppenhuis-elektra

In je gewone huis komt er 220Volt uit je stopcontact. Dat is voor een poppenhuis gewoon teveel van het goede. Gewone lampen zijn dan ook veel te groot en zeker te heet om in je poppenhuis te gebruiken. Daarom zijn de (kleine) poppenhuislampjes 12 Volt of nog minder.

Een transformator (trafo) zet de 220Volt om in 12Volt, zodat alle stroom in je poppenhuis niet sterker is dan 12Volt.

Er zijn andere voltages

Spoormodelbouw kent 6 en 9 volt en in kinderhuizen wordt met nog minder Volt gewerkt, zodat het spelende kind zelfs geen prikje voelt bij onbedoelde aanraking (3 tot 4 Volt).
Lundby levert zelfs standaard een 3,5Volt trafo voor hun poppenhuizen.
In die huizen zitten alle aansluitingen al ingebouwd.

Onderling uitwisselen kan echter niet!

Een lampje van 12Volt krijgt te weinig stroom om te branden met een 3,5Volt trafo. Andersom zal een 3,5Volt lampje doorbranden bij gebruik op een 12Volt trafo. De keuze voor de trafo bepaalt dus welke volt-lampjes je gebruikt. Voor kinderhuizen is 3,5V gebruikelijk en voor de schaalhobbyist zijn juist de 12Volt lampjes geschikter (meer keus en beter op juiste schaal gemaakt).

Daarnaast bepaalt de keuze van trafo ook het aantal lampjes dat je kunt gebruiken in je poppenhuis!

Op het typeplaatje van je trafo zie je ook een getal met VA (volt/ampère) of W (watt) of A (ampère). Dat getal zegt hoeveel lampjes (peertjes of pitjes) je kunt aansluiten.
Een lichte trafo van bijvoorbeeld 7-8 VA of 10 W kan tot ca. 15 pitjes hebben, een trafo van 20 W kan wel tot 30-33 pitjes aan en er is ook een grote trafo voor wel 60 pitjes.

Een lampje kan meerdere pitjes tellen!

Tel niet het aantal lampjes in je huis maar het aantal pitjes in de lampjes. Een kroonluchter kan wel voor 12 pitjes tellen! Het totaal-aantal moet altijd onder het advies-aantal voor die trafo blijven. Zie ook Elektra voor meer hierover. Daarin worden de gevaren beschreven.

Veiligheid voor alles

Ook in een poppenhuis kan kortsluiting ontstaan en zelfs brand! Daarom is het belangrijk veilig en nauwkeurig te werken met de vaak wel heel dunne kwetsbare draad.

Qua kennis is het van belang te onthouden dat elektra een aan- en afvoerdraad kent, ofwel de minpool en pluspool. Elk lampje is voorzien van twee koperen draden die elk apart geplastificeerd zijn! Deze twee koperen draadjes mogen elkaar NOOIT RAKEN, dat is heel belangrijk! Kortsluiting ontstaat omdat die twee koperdraadjes, ofwel de minpool en de pluspool elkaar wel raken. Of omdat een koperdraadje contact maakt met een ander stuk geleidend materiaal (messing lampje). Je hoeft dus niet persé te snappen welk draadje min of plus is, als je maar zorgt dat ze geen onderling contact maken!

Wanneer je een stukje plastic bescherming weghaalt, moet je dus goed opletten! Er gaan twee geplastificeerde mini-kabeltjes het stekkertje in en er komen twee koperdraadjes onder de stekkerpootjes (links en rechts, ofwel min en plus). Die stekkerpootjes onderling mogen dus ook geen contact maken maar dat lukt ook nauwelijks in hun plastic stekkerhoudertje.